Mijn hond luistert niet?

Ron Freese begeleidt al jaren mensen bij het speuren met hun honden. Professioneel of voor de hobby. Vrijwel ieder type hondenneus komt bij hem aan bod. In dit interview vertelt Ron dat het bij speuren niet alleen gaat om de kick van het zoeken en vinden. Het gaat vooral ook om vertrouwen geven en leiderschap nemen door de hond zelf. Want bij speuren is de hond de baas, hij loopt voorop, hij bepaalt. En jij volgt: aan een lange lijn die is vastgemaakt aan een speurtuigje, lopen jullie samen in de richting die jouw hond bepaalt.

Ik hoor en zie de opwinding. De staart staat hoog, de rug recht en de Mechelaar hijgt. Ze heeft haar tuig om dus ze weet; ik ga speuren. En dat doet deze herdershond met volle overgave. Zoals zoveel honden. Er zijn maar weinig rassen die hun neus optrekken voor een lekker potje speuren.

En speuren is zowel inspannend als ontspannend. Het brein van de hond gaat zich focussen op die ene geur, de neus gaat aan de slag en de omgeving (met alle haar afleiding en prikkels) raakt naar de achtergrond. Dit geeft honden zowel voldoening als uitdaging. En dat helpt je als je meer in verbinding wilt komen met jouw hond; samen iets doen waar je hond zich geweldig goed bij voelt.

De hond voorop

Bij speuren mag de hond de leiding nemen. De eigenaar loopt er braaf achteraan. Het geeft honden vaak meer zelfvertrouwen. Een goede activiteit dus juist voor onderdanige of onzekere honden. En als die neus na al dat voorop lopen dan ook nog eens het object of de persoon vindt, dan is het helemaal feest natuurlijk. Tijdens de trainingen van Ron is succes gegarandeerd. Hij gebruikt een portofoon waarmee hij tijdens het speuren aanwijzingen kan geven – mocht de hond het spoor bijster raken.

Ron zegt: “Bij het speuren bouw je aan de goede relatie tussen geleider en hond. Het versterkt het vertrouwen van de hond én het is mentaal een intensieve activiteit. Een half uurtje speuren levert al gauw een snurkende hond op voor de rest van de dag.”

Een hond ruikt zo’n 300 x beter dan de mens. De hondenneus heeft 220 tot 250 miljoen receptoren t.o.v. 5 tot 10 miljoen in een mensenneus.

Hoe werkt een speurtraining?

Je kunt leren speuren op de geur van allerlei objecten, een (verstopt) persoon of met een voer- of sleepspoor. Het begint met het opbouwen van een kort en makkelijk spoor. Iemand schuifelt met zijn voeten nadrukkelijk door het gras en verstopt wat voertjes. Dat spoor leidt na enkele meters tot de ‘jackpot’ van meer voertjes. Dat idee wordt verder uitgebouwd en voor je het weet, loop je honderden meters kriskras achter je hond aan om te eindigen bij een achteloos weggegooide patroonhuls of je verstopte partner achter een boom. In alle gevallen is het aan het einde bingo! Een grote beloning voor de hond en koffie voor de baas.

Teckels in het systeemplafond

Wij mensen hebben vanwege dit speurvermogen bij honden daar door de eeuwen heen op gefokt. Hondenneuzen worden voor detectie van allerlei objecten ingezet; wapens, geld, drugs, tabak. Maar ook voor het vinden van exotische dieren, virussen of ziekten en personen. Dood en levend. Niet alleen de (Mechelse) herders zijn geschikt voor een ‘speurbaan’. Je ziet ze bij de douane en politie wel meer dan andere rassen. Dat komt niet zozeer omdat die neus beter is, maar omdat de werklust hoog ligt. Onderschat bijvoorbeeld een Teckel niet. Die worden ingezet om in ventilatiegangen in bijvoorbeeld gevangenissen drugs of elektronica op te sporen. Iets wat met een Mechelaar echt niet kan. Voor een échte speurbaan worden de honden natuurlijk eerst opgeleid. En in die opleiding worden ze specifiek ingezet op een categorie of object. Van jongs af aan wordt op die ene specifieke geur of set van geuren getraind.

De hersenen van honden hebben een veel groter deel dat voor reuk wordt ingezet, dan bij mensen.

Het salami spoor

Ron werd eens gebeld door het productiebedrijf van het vroegere misdaadprogramma van Peter R. de Vries. Ze wilden een misdaad naspelen, waarbij een speurhond was ingezet om het slachtoffer te vinden. Daar wist Ron natuurlijk raad mee en nam Stefka, zijn Mechelse herder mee op de set. Wat hij zich niet had gerealiseerd, was dat er overal camera’s draaiden. Zelfs eentje die direct naast de hond meerolde. De hond was enorm afgeleid en had er na twintig takes ook echt geen zin meer in. Ron stelde een ultimatum; ze mochten nog één take doen én er moest een salami gehaald worden. Met de opengesneden worst trok Ron vervolgens een twintig meter lang salami-sleepspoor door het gras. De camera’s draaiden en Stefka zat klaar. In 20 seconden was de klus geklaard; de hond vloog over het spoor en eenmaal bij het zogenaamde slachtoffer aangekomen, snuffelde de hond gelukzalig aan haar linkerhand. Scene geslaagd … en Ron? Die heeft zijn filmcarrière meteen aan de wilgen gehangen.

Jouw hond een speurder?

Overweeg je met jouw hond te gaan speuren? Dan zijn twee eigenschappen van belang benadrukt Ron: werklust en concentratievermogen. Je komt er snel genoeg achter of je hond dit echt heel leuk vindt. Haakt je hond in de eerste twee lessen al na enkele minuten af en doet ie vooral andere dingen dan het spoor volgen, dan weet je het wel, lacht Ron. Het gebeurt niet vaak. Een husky of een Frans buldog zal in eerste instantie niet geschikt lijken, maar Ron heeft zich al vaak genoeg laten verrassen. Lijkt het je wat? Zoek dan een trainer of school in de buurt waar je een aantal losse speurlessen op locatie kunt volgen of waar je bijvoorbeeld detectiewerk kunt doen. Het is echt een leuke activiteit om samen met je hond te doen.

Kijktips!

Er is een prachtige documentaire op NPO 2 van de Stichting Signi speurhonden. Waarin je ziet hoe een speurhond professioneel te werk gaat, samen met Esther Neerbos van de stichting. Of bekijk dit promotiefilmpje van het Speurhonden Trainings Centrum om te zien hoe een speurles in zijn werk gaat. En speuractiviteiten kun je eenvoudig zelf doen als je in het bos bent, kijk maar naar Molly speurt in het bos en Molly tussen het hout.